Όταν είχα διαβάσει το βιβλίο ΦΑΡΕΝΑΙΤ 451 του Μπραντμπερι, είχα συγκλονιστεί γιατί περιέγραφε μια μελλοντική δυστοπική κοινωνία, που για μένα ήταν ίσως το χειρότερο σενάριο από όλες τις μελλοντικές κοινωνίες που οι συγγραφείς και οι ποιητές έχουν φοβηθεί. Ήταν μια κοινωνία που απαγορευόντουσαν τα βιβλία. Όχι απλά απαγορευόντουσαν, ήταν μέγιστο ποινικό αδίκημα. Τα βιβλία καιγόντουσαν στη φωτιά στους 451 βαθμούς, δεν έπρεπε να μείνει ούτε ίχνος πουθενά. Σ΄αυτή τη κοινωνία που κατά τ άλλα ήταν όλα καλά, ούτε τοπία κατεστραμμένα, ούτε πόλεμοι, ούτε ερείπια, άνθρωποι καλοβαλμένοι που συνέχιζαν τη ζωή τους, υπήρχε η αντίσταση. Η αντίσταση ήταν η πιο όμορφη αντίσταση που έχω ακούσει ποτέ στη ζωή μου. Κάθε άνθρωπος που ανήκε σ΄αυτήν, έπρεπε να αποστηθίσει στο μυαλό του ένα βιβλίο, και να το διδάξει στην επόμενη γενιά σ΄αυτόν που θα αναλάβει να το αποστηθίσει κι εκείνος στον επόμενο.. Ο καθένας είχε το όνομα από το βιβλίο του.
Πολλές φορές αναρωτήθηκα αν το δυστοπικό μέλλον που περιέγραφε ο Μπράντμπερι, θα γινόταν κάποτε πραγματικότητα. Υπήρχε δηλαδή περίπτωση να βλέπουμε ειδικά σώματα αστυνομίας να μαζεύουν βιβλία και να τα καίνε μέσα στη μέση του δρόμου? Μου φαινόταν μάλλον αδύνατον γιατί αυτά τα έχουμε βιώσει η ανθρωπότητα σε σκοτεινές εποχές, τότε που μαζί με τα βιβλία η εκκλησία έκαιγε και τον συγγραφέα για το θράσος που είχε να πει την αλήθεια. Όπως ο Τζορντάνο Μπρούνο π.χ. συνοπτικές διαδικασίες, έβαζαν τα βιβλία πάνω στη πυρά πέταγαν και τον αμαρτωλό και παρακολουθούσαν το θέαμα ικανοποιημένοι. Δεν μπορούσα να φανταστώ πως κάποια μελλοντική κοινωνία με την παιδεία να είναι ελεύθερη, με δημοκρατικά πολιτεύματα, σε ανεπτυγμένα κράτη πως θα συμβεί κάτι τέτοιο.
Το πρόβλημά μου είναι πως δεν είχα σκεφτεί πως η εξουσία του σκοταδισμού που πάντα γνωρίζει πολύ καλά την επιτακτική αναγκαιότητα οι άνθρωποι να παραμένουν ουσιαστικά αμόρφωτοι, θα έβρισκε πιο σύγχρονους και γοητευτικούς τρόπους για να το καταφέρει. Έτσι οι ηγέτες αυτού του έρημου κόσμου και τα τσιράκια τους που ονομάζονται κυβερνήσεις, κατάφεραν αυτό που ήταν τελικά η υπέρτατη ηδονή που πάντα ονειρευόντουσαν. Δεν έκαψαν τα βιβλία, δεν τα κυνήγησαν, δεν τους έδωσαν την κατάταξη "επικίνδυνα" πολύ απλά βρήκαν τρόπους και αφαίρεσαν από τους ανθρώπους την επιθυμία της αληθινής γνώσης, ευνούχισαν το ανθρώπινο πνεύμα να κατέβει σε σημείο αμοιβάδας (και ζητώ συγνώμη από την αμοιβάδα) κι έτσι ακόμα και μέ ένα πιστόλι στο κρόταφο να απειλήσεις κάποιον να διαβάσει το τάδε βιβλίο (που είναι εκτός αναγκαστικής ανιαρής και αδιάφορης διδακτέας ύλης) αδυνατεί να το κάνει, γιατί δεν μπορεί.
Το βιβλίο αντικαταστάθηκε από την υπερ-πληροφόρηση του θαυμαστού καινούργιου κόσμου του παγκόσμιου ιστού, δεν υπήρχε ωραιότερη ονομασία να έχουν εφεύρει από αυτήν ακριβώς "παγκόσμιος ιστός" Μέσα σ΄αυτό το χάος προσφέρεται σε όλες τις γλώσσες όλη η πληροφόρηση που έχει συγκεντρωθεί στην ανθρώπινη ιστορία. Βομβαρδισμός γνώσης. Γιατί δεν έχει πλέον σημασία. Οι άνθρωποι εκπαιδεύτηκαν να μπορούν να αφομοιώνουν μια πληροφορία, μια είδηση μέχρι ένα ορισμένο επίπεδο. Έχουν καεί εκείνοι οι εγκεφαλικοί νευρώνες που θα μπορούσαν να κάνουν κάποια βαθιά ανάλυση στην είδηση, να κατανοήσουν την ουσία της, να κινητοποιήσει συνείδηση και ενέργεια έτσι ώστε να υπάρξει η σωστή αντίδραση. Η είδηση παραμένει απλή ανάγνωση όσο και μεγάλη σπουδαιότητα να έχει. Ενίοτε όταν η πληροφορία είναι ακραία αποκρουστική, προκαλεί κι ένα συναίσθημα φρίκης, αηδίας φευγαλέο, που μπορεί να διορθωθεί άμεσα με την ανάγνωση της επόμενης σελίδας που περιέχει κάποιες ευχάριστες ενδιαφέρουσες πληροφορίες.
Μέσα από την εύκολη ανάγνωση στο διαδίκτυο με το συγχρονισμό των μέσων μαζικής αποχαύνωσης, αναδύεται ένας κόσμος που ξέρει πάρα πολλά, που είναι βομβαρδισμένος στη κυριολεξία από πληροφορίες και εικόνες, σε τέτοιο βαθμό ώστε να παρακολουθεί τη μεγαλύτερη φρίκη, τα πιο στυγνά εγκλήματα, πολέμους, θάνατο, ανθρώπινη εξαθλίωση, τρώγοντας πίτσα και πίνοντας μπύρα.
Αυτή την αθλιότητα της φυτεμένης πλέον ανατριχιαστικής αδιαφορίας, την ενισχύουν τα cyborg που έχουν εξαπολύσει να παριστάνουν τους ειδήμονες της πληροφόρησης. Ξέρετε εκείνες τις καλοφτιαγμένες κούκλες με το πρόσωπο που δεν μπορεί να κάνει συσπάσεις, που ανακοινώνουν με το ίδιο χαμόγελο μέσα από τους δέκτες το γεγονός πως κάποια εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν με το τελευταίο αμόρε της τάδε καριόλας. Οι αποδέκτες αυτών των ειδήσεων εντός και εκτός δικτύου, πλέον, στη πλειοψηφία προτιμούν να ενημερωθούν για το ποιο ήταν το αμόρε της καριόλας τελικά.
Η ουσία της γνώσης μέσω ενός βιβλίου ήταν πολύ συγκεκριμένη. Για να διαβάσει κάποιος ένα βιβλίο πρέπει να κουράσει το πνεύμα του. Να βρεθεί κάπου που έχει ηρεμία, σε ένα προσωπικό χώρο που κανείς δεν θα ενοχλεί. Να εκπαιδεύσει τα μάτια να μπορούν να βρουν τον προσωπικό ρυθμό του αναγνώστη έτσι ώστε να απορροφάται χωρίς κούραση. Διαβάζοντας έχει το περιθώριο να επαναλαμβάνει μια λέξη που δεν κατάλαβε να την επεξεργάζεται. Εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή είναι μόνος με τη συντροφιά ενός άλλου μυαλού που προσπαθεί να του μεταδώσει τις εικόνες, τις εμπειρίες, τις σκέψεις που δημιούργησε από ένα κόσμο άγνωστο διαφορετικό, και ο ένας γίνεται συμμέτοχος σ΄αυτή την προσφορά γνώσης χωρίς να έχει από κάτω ένα παραθυράκι που πετάγεται ξαφνικά και λέει "ο τρόπος που το κάναμε μωρό χθες βράδυ ήταν πολύ ωραίος¨κι ένα άλλο συγχρόνως να λέει "ρε μαλάκα είσαι για μπύρες το βράδυ" κι ένα τρίτο να έχει ανάψει η συζήτηση σε κάποιο πριβέ παράθυρο το βλήτο τη Μαιρούλα που της τα φοράει ο Μήτσος"
Τα σημερινά παιδιά δέχονται το μεγαλύτερο όγκο πληροφόρησης από οποιαδήποτε άλλη εποχή. Γεννιούνται πληροφορημένα. Γεννιούνται με ένα κινητό, ένα τάμπλετ, ένα pc στα χέρια τους. Βλέπεις μικρούλικα δαχτυλάκια και μπορούν να χειρίζονται με εκπληκτικό τρόπο ένα σμαρτ τηλέφωνο. Να ανεβοκατεβάζουν τις εικόνες στο τάμπλετ του μπαμπά χωρίς εκείνος ουσιαστικά να τους έχει δείξει τίποτα. Παιδιά μεγαλώνουν και δεν έχουν πλέον κλασσικές απορίες είναι όλες έτοιμες και τους πλασάρονται σαν φυσιολογικές εικόνες. Ο κάθε διεστραμμένος νους πλέον μπορεί να πλασάρει το προϊόν του σαν φυσική ανάγκη. Τα παιδιά μαθαίνουν τα πάντα πριν βγουν στην κανονική ζωή και όταν βγαίνουν σ αυτή δεν μπορούν να κάνουν ούτε ένα βήμα χωρίς δεκανίκια, χωρίς κάποιος να τους υποδεικνύει την επόμενη κίνηση. Μαθαίνουν να περπατούν καλωδιωμένα με τα πολύτιμα βοηθήματα που είναι το μέσον επικοινωνίας τους στη ζωή.
Κάποτε λέγανε άνθρωπος αγράμματος ξύλο απελέκητο. Σήμερα δεν ισχύει αυτό. Θα έρθει μια εποχή που οι αληθινά μορφωμένοι θα είναι εκείνοι που θα θεωρήσουν τον εαυτό τους αμόρφωτο και θα θελήσουν να ψάξουν που κρύβεται η ουσιαστική πληροφόρηση. Θα είναι εκείνοι που θα ψαχουλέψουν σε κάτι υπόγειες αποθήκες τα βιβλία που δεν έκαψαν. Εκείνοι που θα τραβήξουν τα καλώδια και καθισμένοι σ ένα ψηλό λόφο με το πολύτιμο βιβλίο στο χέρι τους, θα ατενίσουν τον ορίζοντα που απλώνεται πάνω από το μολυσμένο πεδίο, εκεί που ο ήλιος έχει το πραγματικό του χρώμα και δεν έχει πειραχτεί από κανένα photoshop.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου